de orde van dienst:

stilte 

bemoediging en groet

zingen         Opwekking 614

Voorganger: O Heer, God van mijn bevrijding, een dag lang schreeuwde ik, bij nacht

                    nog stond ik tegenover U.

Allen: Laat komen voor uw aanschijn mijn gebed, neig uw oor tot mijn geroep!

zingen         Psalm 43:3,5

gebed

schriftlezing          Galaten 2:17-21 en 6:14-17

zingen         Gezang 221:2

overdenking         

Gemeente van Jezus Christus,

De verre voorouders van mijn vrouw komen uit Frankrijk. Het waren Hugenoten, oftewel protestanten. Deze werden in de 17e eeuw enorm vervolgd onder de Rooms-katholieke alleenheerser Lodewijk de Veertiende. Velen weken uit naar Nederland. Zo ook Mirjams voorouders.
Toen we een aantal jaar geleden kampeerden in de buurt van een Frans museum, dat aan hun geschiedenis gewijd is, gingen we daarnaartoe. Het maakte veel indruk, ook op onze kinderen. In de museumwinkel staarde onze zoon Job naar de vitrine met sieraden. ‘Ik zou heel graag een kettinkje met zo’n Hugenotenkruisje willen kopen’, zei hij. Sindsdien draagt hij het dagelijks. Het Hugenotenkruis is een prachtig symbool, met een rijke betekenis. Er zit zoveel in. Daar willen we vanavond eens beter naar kijken.

hugenotenkruis 2

Het grootste deel ervan wordt gevormd door een vierkant kruis. Het is een zgn. Maltezerkruis, een eenvoudig en pregnant kruis. Het trekt dan ook direct de aandacht. Het vormt echt de kern van dat Hugenotenkruis.
Dat brengt ons bij Paulus. Bij wat hij schrijft in zijn Galatenbrief over hoezeer het kruis de kern vormt van zijn leven: ‘Ik wil mij op niets anders laten voorstaan dan het kruis van Jezus Christus, onze Heer.’ Of zoals iemand anders het parafraseerde: ‘ik zet al mijn kaarten op het kruis van Jezus Christus, onze Heer.’ Al mijn kaarten. Dat is dus heel radicaal. Paulus zegt dit ook in reactie op joden-christenen toen die hun kaarten ook zetten op allerlei geboden en instellingen, met name de besnijdenis. Daarmee hoorde je er pas echt bij, bij het volk van God. Geloof in Jezus alleen was volgens hen veel te armetierig. Daarmee onderscheidde je je niet. Paulus gaat hier in zijn Galatenbrief fel tegenin. Omdat dit haaks staat op het Evangelie van Gods genade. We worden niet gerechtvaardigd vanwege iets dat wij aandragen: zo’n besnijdenis, goede werken, het feit dat we bij een bepaald volk horen, of wat dan ook nog. Nee, we worden gerechtvaardigd om niet, uit genade, vanwege alles wat Christus voor ons volbracht heeft aan het kruis.
Paulus is daar diep van onder de indruk geraakt. Hij is wel een andere getuige van Jezus’ lijden en sterven, dan die twee anderen waar we deze week bij stilstonden: Petrus en Johannes. Zij waren er letterlijk getuige van. Zij zagen met eigen ogen Jezus’ lijden en sterven. Zij hoorden met eigen oren zijn indrukwekkende kruiswoorden. Paulus niet. Hij kwam Jezus later op het spoor, toen deze niet meer op aarde was, maar in de hemel. Beter gezegd: Jezus kwam hem op het spoor, zette hem letterlijk stil, riep hem en veranderde voorgoed Paulus’ leven. Net zo ingrijpend als bij Petrus en Johannes. In die zin staat Paulus misschien nog wel dichter bij ons dan die andere twee. Ook wij hebben het niet met eigen ogen gezien, maar Jezus is ons toch ook op het spoor gekomen? Waarom zijn we anders hier?! En zo kunnen we Paulus een hand geven. Ook als hij in Galaten 2 het zo indrukwekkend verwoordt hoe cruciaal Jezus’ kruis voor hem is: ‘Met Christus ben ik gekruisigd: ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij.’ Paulus was er dan niet fysiek bij, maar dat gebeuren op Golgotha is meer dan alleen een historisch gebeuren. Daar stierf Jezus ook voor hem, en voor u, en voor jou, en voor mij. Ja, wij stierven met Hem mee. Ons oude ik. Onze zondige natuur. Die ging er aan. En een nieuwe mens stond op. Jezus zelf in ons. Dat te geloven, maakt alles anders.
Dat is de kern. Dat is ook het ijkpunt: zetten we al onze kaarten op de Here Jezus Christus, op wat Hij voor ons gedaan heeft? Of hebben we, eigenlijk net als die joden-christenen toen, een soort ‘Christus-plus-geloof’? En dan niet met zo’n gebruik als de besnijdenis. Allicht niet. Maar daar kan makkelijk iets anders voor in de plaats komen. Bijvoorbeeld bepaalde geestelijke ervaringen. Je moet als christen toch wel dat en dat meemaken, zus en zo beleven, dat en dat kunnen. Of je zoekt je zekerheid, je identiteit, in wat anderen van je vinden. Ach, het zit ons zo in het bloed om extra bevestiging te zoeken, om zelf ook allerlei dingen aan te dragen, waarmee we een extra streepje zouden kunnen krijgen bij God. Maar daar gaat dus een groot kruis door: het enige dat telt, is dat we beseffen dat we zelf niets aan te dragen hebben en kunnen dan alleen maar lege handen en aanvaarden dat Christus het voor ons gedaan heeft en dat onze identiteit in Hem ligt.
Dat is trouwens helemaal niet karig. Nee, daar is Paulus juist heel blij mee. Paulus roemt namelijk in het kruis van Christus. Zo kun je het ook vertalen. Hij roemt het. Hij houdt het hoog. En niets anders. Hij roemt zichzelf niet. Hij roemt van alles dat hij kan aandragen niet. Nee, dat valt allemaal weg in het licht van het kruis van Christus. In Hem vind je je ware identiteit. Mag je zijn, zoals God je zo graag ziet: zijn eigen lieve Zoon. Hij leeft in jou. Eigenlijk zo bevrijdend en ontspannend…

Terug naar dat Hugenotenkruis. Naast dat centrale kruis is er nog meer te ontdekken. Zoals vier lelies tussen de zijden van het kruis. Het zijn zgn. Franse lelies. Oftewel een beroemd symbool van Frankrijk, zeker toen dat Hugenotenkruis gesmeed werd. Deze Franse lelie vind ik ontroerend, want het geeft aan dat, ondanks die vervolgingen, de Franse hugenoten wel van hun land bleven houden, trouw wilden blijven aan hun vaderland. Zelfs toen velen van hen moesten vluchten. Al je kaarten op het kruis van Christus zetten, kan je dus vervreemden van anderen, maar je blijft wel het goede voor hen zoeken… Zeker ook vandaag de dag zo nodig!
Tussen het hart van het kruis en de lelies zie je ook vier open harten in dat Hugenotenkruis. Je krijgt steeds meer bewondering voor die edelsmid, hoe hij dit allemaal voor elkaar gekregen heeft. Juist die open harten zijn ook weer zo veelzeggend. Want is een open hart niet iets dat bij een gelovige hoort?! Allereerst een open hart naar God toe: ‘wat is Uw wil? Welke weg wijst U mij?’ En tegelijk ook een bewogen hart naar de ander. Ja, die harten slaan natuurlijk ook op de liefde. De liefde tot God en tot elkaar. Als de gelijke armen van dat kruis: verticaal en horizontaal zijn ze aan elkaar verbonden, anders is het geen kruis meer, valt het uit elkaar.
Aan de uiteinden van het Hugenotenkruis zitten parels. Acht stuks om precies te zijn. Ze staan voor de zaligsprekingen waar Jezus de Bergrede mee begint: ‘Zalig de armen van geest, zalig die treuren, zalig de zachtmoedigen, enz.’ Totaal acht zaligsprekingen. Hier als parels afgebeeld, want hoe kostbaar is het als Jezus je eerst zalig spreekt en vervolgens vraagt om daarvanuit Hem na te volgen.
Samen met die vier lelies maakt dat precies twaalf voorwerpen aan de buitenrand van het Hugenotenkruis. En dat slaat weer op de twaalf artikelen van het geloof, oftewel de Apostolische geloofsbelijdenis. Een geloofsbelijdenis die door onnoemelijk veel christenen overal ter wereld herkend en erkend wordt. Met andere woorden: dit Hugenotenkruis hoort niet bij één of ander sektarisch groepje, maar geeft aan dat men zich verbonden voelt met heel die katholieke, oftewel algemene kerk van alle tijden en alle plaatsen. We zijn lid van heel die wereldwijde familie van God! En we blijven de eenheid zoeken! Toch?! En waar vinden we elkaar meer dan juist aan de voet van het kruis, als mensen die allemaal moeten leven van genade.
Onderaan het Hugenotenkruis hangt een duif, symbool van de Heilige Geest. Daarmee wordt het Hugenotenkruis ook een symbool van de Drie-eenheid. De cirkel binnenin slaat op God de Vader, het kruis op Christus en de duif op de Geest. Dat duifje onderaan zegt me ook nog dat heel die diepe betekenis van dat Hugenotenkruis, de centrale plaats die Christus de Gekruisigde en de Opgestane in wil nemen, dat die alleen maar deel van mijn leven wordt door de werking van de Heilige Geest. Dat zonder Hem het op afstand blijft, ik er niet voor word ingewonnen, dat Hij me telkens weer aan God de Vader en zijn Zoon Jezus Christus verbindt. Daarom blijf ik ook bidden om een voortdurende vervulling met de Heilige Geest zodat ik hiervan vol mag blijven en het z’n uitwerking in m’n leven niet zal missen en ik, net als Paulus, al mijn kaarten op het kruis van Christus zal blijven zetten. Dus:

Houd Heer uw kruis hoog voor mijn oog,
licht in het duister, wijs de weg omhoog.
Uw dag breekt aan, de schaduw gaat voorbij
In dood en leven, Heer, wees Gij nabij.

Amen

 

meditatief moment Redemption van Johnny Cash (zie bovenaan voor de Youtube-link)

 

gebed                   

 

zingen                   Evangelische Liedbundel 119

 

zegen                   

 

stilte